Masaż Shiatsu - informacje o pochodzeniu metody,
zasadach wykonywania i oddziaływaniu

Shiatsu jest masażem uciskowym wywodzącym się z Japonii.
Nazwa oznacza „leczniczy ucisk dłoni”
(w języku japońskim). Często bywa nazywany także masażem punktowym, akupresurą, akupunkturą bez igieł.

Pochodzenie Shiatsu:
1) nawiązuje on do mającego kilka tysięcy lat masażu chińskiego (tui-na) i zasad medycyny chińskiej (szczególnie aktywny w rozwijaniu takiego ujęcia był nauczyciel Shizuto Masunaga),
2) bardzo mocno nawiązuje także do współczesnej medycyny zachodniej (podejście takie akcentował zwłaszcza Tokurijo Namikoshi).


Działanie masażu Shiatsu:
relaksuje i regeneruje, zmniejsza poziom bólu;
układ mięśniowo kostny: zwiększa ruchomość stawów i elastyczność mięśni, skutecznie zmniejsza poziom bólów kręgosłupa i kończyn;
poprawa samopoczucia psychicznego: redukuje stres, zmniejsza poziom depresji, wywołuje równowagę emocjonalną, poprawia kontakt ze swoim ciałem, powoduje wzrost samoakceptacji i poczucia własnej wartości, wyzwala przypływ energii wewnętrznej i pozytywne nastawienie do życia;
zmiany fizjologiczne: poprawia krążenie krwi, limfy i innych płynów organicznych, poprawia funkcje obwodowego układu nerwowego, zwiększa dokrwienie (dotlenienie i dożywienie) wszystkich tkanek, wzmacnia narządy wewnętrzne (nerki, wątroba, serce, żołądek, śledziona, jelita, płuca).

Badania laboratoryjne wykazują, że Shiatsu: zmniejsza poziom hormonów stresowych (noradrenalina, adrenalina, kortyzol), równoważy aktywność obu półkul mózgowych (pomiary za pomocą EEG), poprawia funkcje oddechowe, pobudza receptory nacisku;
masaż uciskowy powoduje wzrost aktywności nerwu błędnego oraz wzrost aktywności parasympatycznego układu nerwowego (w obrębie układu autonomicznego).


Techniki masażu Shiatsu:
- uciskanie kciukiem
- nacisk całą dłonią
- uciskanie czterema palcami dłoni
- pulsowanie ciała całą dłonią lub czterema palcami
- pulsowanie ciała z wykorzystaniem stopy pacjenta
- rotacja w stawach (nadgarstkowy, łokciowy, barkowy, skokowy, kolanowy, biodrowy)
- naciąganie kończyn (dolnej, górnej, jednej lub obu)

Siła nacisku: należy znaleźć optymalną siłę nacisku dla danego pacjenta (można to uzgodnić na początku zabiegu, jaki poziom nacisku nie jest nadmiernie bolesny).
Zbyt słaby nacisk niekiedy może powodować łaskotanie i poprzez to być denerwujący.
Bardziej komfortowo odczuwany jest zazwyczaj nieco mocniejszy nacisk, wykonywany spokojnie i płynnie, dający poczucie oparcia i ugruntowania. Siła tego nacisku nie powinna jednak przekraczać granicy bólu, aby nie wywoływać reakcji spinania się pacjenta.

Miejsca ucisków
1) w ujęciu Namikoshi’ego wyznaczono punkty o szczególnych właściwościach przeciwbólowych (odwołując się do anatomicznej budowy ciała),
2) w ujęciu Masunagi (i innych przedstawicieli ujęcia meridianowego) punkty ucisku leżą na meridianach (liniach przepływu energii życiowej, mających swoje odpowiedniki w budowie anatomicznej).

Bliższe badania pokazują, że punkty akupunkturowe z medycyny chińskiej mogą być lokalizowane także przy pomocy współczesnej aparatury elektronicznej, gdyż wykazują odmienną oporność skóry, niż pozostałe rejony ciała.

Meridianowe ujęcie masażu Shiatsu
1) Tadashi Izawa – Meridian Shiatsu
2) Shizuto Masunaga – Zen Shiatsu
3) Ryokyu Endo – Tao Shiatsu

Woda
meridiany: pęcherz moczowy, nerki;
psychika i emocje: spokój, siła woli i siła wewnętrzna, napęd życiowy, witalność, silne libido, rozwaga, konsekwencja, odwaga, rozważny brak lęku, spokojna reakcja na stres, odprężenie;
cecha: spoczynek
tkanki i części ciała: kości, zęby, włosy, kończyny dolne, kolana i stawy skokowe;
narząd zmysłowy: uszy, słuch
wpływ na dolegliwości: bóle kręgosłupa, bóle kończyny dolnej, zaburzenia oddawania moczu, impotencja, nieregularna miesiączka, bóle głowy, zaburzenia umysłowe;

Drewno
meridiany: pęcherzyk żółciowy, wątroba;
psychika i emocje: cierpliwość, jasność celu, elastyczność, tolerancyjność, promienne spojrzenie, pozytywna wizja przyszłości, kreatywność, świeżość i nowatorstwo, pragmatyzm, zdolności organizacyjne, dynamika, wzrastanie;
cecha: rozprzestrzenianie się we wszystkich kierunkach, wiatr ruch;
tkanki i części ciała: ścięgna, paznokcie
narząd zmysłowy: oczy, wzrok
wpływ na dolegliwości: problemy ze wzrokiem, bóle oczu, przekrwienie gardła, bóle głowy, ucisk i gorąco w głowie, zaburzenia umysłowe, impotencja u mężczyzn (razem z meridianem nerek), napięcia w okolicy barkowej, rwa kulszowa;

Ogień
meridiany: jelito cienkie, serce (potrójny ogrzewacz, osierdzie serca);
psychika i emocje: harmonia duchowa, spokojna radość, przenikliwy jasny umysł, otwartość, harmonia i miłość w relacjach z innymi, czułość, ciepło emocjonalne, jasność wysławiania się, pogodna i promienna twarz, jasne spojrzenie, poczucie humoru, wpadanie w rezonans z innymi bez utraty własnego rytmu, zdrowy sen;
tkanki: krew, naczynia krwionośne
narząd zmysłowy: język, smak
wpływ na dolegliwości: kołatanie serca, niepokój umysłowy, problemy w relacjach z innymi, bezsenność, pocenie się, przekrwienie gardła, nietrzymanie moczu, zimno dłoni i stóp,

Ziemia
meridiany: żołądek, śledziona;
psychika i emocje: harmonia, zrównoważenie, stabilność, oparcie w sobie, stałość, dobroduszność, empatia, troska o innych, naturalność (czucie się wszędzie jak u siebie), elastyczność, praktyczność, brak uporczywych myśli, przyjmowanie tego co oferuje świat,
tkanki: mięśnie, narządy trawienne, tkanka podskórna, usta, wargi , dziąsła, śluzówka, tkanka i węzły limfatyczne, migdałki;
narząd zmysłowy: dotyk, całe ciało, usta;
wpływ na dolegliwości: problemy z odpornością, problemy trawienne, wymioty, biegunki i zaparcia, otyłość, ociężałość, opuszczanie narządów w dół, obrzęki, skłonność do sińców, suchość lub nadmierna wilgotność warg, problemy z miesiączką, choroby kobiece, problemy z płodnością (w połączeniu z meridianem nerek, a także wątroby), brak pokarmu u kobiet, nadopiekuńczość, niepokój o swoją sytuację, rozpamiętywanie;

Metal
meridiany: jelito grube, płuco;
psychika i emocje: skierowanie uwagi do wewnątrz, koncentracja i skupienie, komunikacja w relacjach, stwarzanie nowych struktur społecznych, równowaga pomiędzy bliskością i dystansem, otwartość na wydarzenia i zmiany, poczucie sprawiedliwości, analityczny umysł, doprowadzanie zadań do końca, intuicja i instynkt działania,
tkanki i części ciała: skóra i włosy;
narząd zmysłowy: nos, węch;
wpływ na dolegliwości: kaszel, astma, bóle gardła, przeziębienie, bóle klatki piersiowej, katar, krwawienie z nosa, zatoki, bóle kończyny górnej.