Układ immunologiczny - inaczej układ odpornościowy lub limfatyczny, to system organizmu odpowiedzialny za zwalczanie infekcji wirusów, bakterii, pierwotniaków, a także zwalczanie obcych tkanek i nowotworów. 
[Bakterie należą do najmniejszych komórek, czyli są najmniejszymi organizmami komórkowymi. Ich rozmiary z reguły nie przekraczają 1 μm. Nazwa bakteria pochodzi od greckiego słowa pałeczka. Wirusy (nazwa wirus od łacińskiego virus - trucizna) to twory organiczne nie posiadające struktury komórkowej, zbudowane z białek i kwasów nukleinowych.]

Coraz częściej na zdrowie człowieka patrzy się obecnie w pryzmacie sprawności układu odpornościowego. Medycyna naprawcza w obliczu choroby człowieka koncentrowała się zwłaszcza na zwalczaniu objawu. Jednak w przypadku wielu chorób przewlekłych oraz chorób o nie do końca rozpoznanej etiologii (pochodzeniu), takie naprawcze podejście  zazwyczaj się nie sprawdza.
Znacznie skuteczniejsze może być skoncentrowanie się na wzmocnieniu układu immunologicznego (odpornościowego). Coraz bardziej jasne staje się to, że źródłem zdrowia człowieka jest zasadniczo sprawnie działający jego wewnętrzny system naturalnej równowagi, utrzymujący w nim homeostazę. Za wychodzenie z chorób w bardzo istotnym stopniu odpowiedzialna jest naturalna zdolność organizmu do samoleczenia.

Jeśli np. przyjrzymy się takiemu przypadkowi chorobowemu jak AIDS, to widać iż radykalne osłabienie odporności organizmu, jakie występuje w przypadku tej choroby, powoduje, iż jest ona tak trudna do uleczenia.
Zatem - nawet jeśli podejmujemy takie czy inne leczenie metodami klinicznymi lub  naturalnymi, to zawsze istotnym czynnikiem jest - współdziałający z procesem leczenia - wrodzony mechanizm samoleczenia organizmu. Jego sprawne funkcjonowanie jest istotnym warunkiem dobrego zdrowia i samopoczucia.

Dlatego kluczowym punktem wydaje się zatem być wzmacnianie układu odpornościowego człowieka. Zgodnie z ujęciem medycyny komplementarnej (uwzględnijąc współczesną medycynę kliniczną i np. tradycyjną medycynę chińską) układ immunologiczny to zwłaszcza sprawnie działający system limfatyczny, sprawnie funkcjonująca śledziona, będący w dobry stanie szpik kostny, jak i poprawne funkcjonowanie układu endokrynologicznego (układ endokrynologiczny to inaczej układ hormonalny - gruczoły dokrewne typu: szyszynka, przysadka mózgowa, tarczyca, grasica, nadnercza, trzustka oraz jajniki i jądra). Szczególnie istotne wydaje się być tutaj włąściwe funkcjonowanie przysadki mózgowej.  Ponadto, co ostatnio jest wielokrotnie podkreślane, nie bez znaczenia jest właściwa flora bakteryjna, chroniąca przed działaniem niekorzystnych bakterii. Dotyczy to m.in. bakterii trawiennych i bakterii w układzie rozrodczym.

Wzmacnianie odporności

Można by powiedzieć, że dobra odporność i sprawnie działający system immunologiczny oraz aktywne siły samoleczenia, można rozwijać poprzez holistyczne (całościowe) podejście do zdrowia. Abyśmy byli zdrowi, powinniśmy zwrócić uwagę na sposób, w jaki żyjemy - na sposób naszego odżywiania, tryb życia, relacja z innymi ludźmi itd.
Tak np. w skali światowej bardzo dużym zainteresowaniem cieszą się obecnie terapie chorób onkologicznych Simontona, który w procesie leczenia chorób nowotworowych (raka) bardzo duży nacisk kładzie na pracę z emocjami, motywacją i postawami chorych pacjentów. 
Wydaje się to być nowatorskie i zaskakujące podejście, jednak jest ono w pełni zrozumiale, jeżeli spojrzymy na sprawę zdrowia holistycznie. Życie emocjonalne ma przecież bardzo silny związek z działaniem układu hormonalnego (więc także z przysadką mózgową), a ten z kolei bardzo istotnie wpływa na system immunologiczny (odporność). Dlatego coraz częściej zwraca się uwagę na powiązanie określonych przypadków chorobowych z jakimiś konkretnymi emocjami i postawami, a nie tylko z czynnikami natury biologicznej.

Patrząc zatem całościowo na kwestię wzmacniania odporności zauważyć można kilka szczególnie istotnych obszarów: dieta, styl życia (np. spacery, ćwiczenia ruchowe), postawa życiowa oraz sposób radzenia sobie z emocjami, czy wreszcie - element podkreślany zwłaszcza w jodze i chińskich ćwiczeniach uzdrawiających - jakość naszego oddychania.

Troska o zdrowie w modelu bio-psycho-socjo-duchowym

By zatem wzmacniać naszą odporność i stworzyć optymalne warunki do zdrowia i wyleczenia, możemy zwrócić uwagę na cztery płaszczyzny naszego życia, które zadziałać mogą uzdrawiająco.

• 1. Bio - wymiar biologiczny: jedzenie, sen, woda, ćwiczenia fizyczne, czyste powietrze, zdrowe środowisko itd. Wymiar biologiczny jest najbardziej oczywisty dla większości ludzi, jednak często sprowadzany jedynie do zażywania leków. Tymczasem bardzo istotne może być także zastosowanie odpowiedniej diety, suplementacji pokarmowej, uprawianie ćwiczeń fizycznych oraz szeregu innych działań z tego obszaru (jak terapia wodą i kąpielami, odtruwanie wątroby, fizykoterapia, masaży itd.) 

• 2. Psyche - życie psychiczne: spostrzeganie świata, emocje, nastroje, myśli itd. Nasze życie emocjonalne, nastawienie do świata, sposób myślenia - wszystko to bardzo mocno wpływa na jakość naszego życia i ma bardzo istotny związek z naszym zdrowiem. Układ hormonalny (endokrynologiczny) jest właśnie skrzyżowaniem płaszczyzny procesów chemicznych naszego organizmu ze światem naszych emocji. Prawidłowe życie emocjonalne wpływa na odpowiednią sprawność i dynamikę przysadki mózgowej i całego układu hormonalnego.

• 3. Socjo - kontakty społeczne. W sferze tej warto zwrócić uwagę na stosunek do samego siebie (akceptację siebie, życzliwy i wyrozumiały stosunek do siebie, bez skrajnego rygoryzmu, samopotępiania się, pielęgnowania poczucia winy itp.), na swoje związki z rodziną i przyjaciółmi, a także ogólny stosunek do ludzi, otoczenia i całego wszechświata. Harmonia w stosunku do otoczenia sprzyja zdrowiu, zaś konfliktowość i nadmierna nietolerancja wobec innych sprzyja zarówno zaburzeniom emocjonalnym, jak i szeregowi dolegliwości somatycznych (np. krążeniowych, trawiennych, neurologicznych itd.).

• 4. Sfera duchowa: wartości i sens istnienia, jakimi kieruje się człowiek. Rozwiniecie miłości wobec siebie i otoczenia sprzyja prowadzeniu zdrowego i  dojrzałego trybu życia oraz sprzyja harmonii emocjonalnej i społecznej. Coraz częściej zwraca się uwagę na powiązanie zdrowia z życiem duchowym człowieka - niektóre przypadki chorobowe, jak i ogólne osłabienie odporności mogą mieć związek z poczuciem zagubienia i ogólną utratą sensu życia. Z drugiej strony - znane jest zjawisko zwiększania się odporności organizmu, a niekiedy nawet remisji (cofnięcia) trudnych przypadków chorobowych pod wpływem konstruktywnego, głębokiego i szczerego życia duchowego.  

Medycyna tradycyjna poszczególnych części świata poleca także szereg ziół o działaniu podnoszący ogólną sprawność układu immunologicznego. Tak np. znanym panaceum jest żeń-szeń koreański (panax ginseng), a także jego dwie inne odmiany: żeń-szeń syberyjski i żeń-szeń amerykański. Z kolei w Indiach wysoko cenionym panaceum ajurwedy jest aszwaganda. Amazoński (peruwiański) środek silnie podnoszący odporność organizmu to pau darco i koci pazur (una de gato - wilkakora). 

POWRÓT